Giáo dục Âm nhạc là một thành phần không thể thiếu trong giáo dục bắt buộc (phổ cập) ở hầu hết các nước trên thế giới, cho dù ở những nước đó có sự khác biệt về địa lí, chính trị, kinh tế, tôn giáo, văn hóa, xã hội… Trong khi trên thế giới có hàng trăm loại ngôn ngữ được dùng phổ biến và hàng chục hệ chữ cái khác nhau, thì cách chép nhạc với khuông nhạc 5 dòng với các nốt Đô Rê Mi Pha Son La Si lại được thống nhất ở hầu hết các nước.
Theo kết quả nghiên cứu của đề tài “Xu thế phát triển giáo dục Tiểu học của một số nước trên thế giới” do PGS.TS Nguyễn Thị Hạnh làm chủ nhiệm, thì giáo dục Âm nhạc là một phần không thể thiếu trong hệ thống các môn học ở những nước trong phạm vi nghiên cứu của đề tài là: Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore, Anh, Pháp, Đức, Canada, Mỹ.
Pháp
Ở Pháp, Âm nhạc là môn học bắt buộc ở Tiểu học và Trung học cơ sở, là môn học tự chọn ở Trung học phổ thông. Nhà trường thường tổ chức dạy học nhạc sau 16h, đó là thời điểm để HS học các môn năng khiếu như Thể thao, Âm nhạc, Khiêu vũ, Sân khấu, Mĩ thuật… Ngoài ra các em có thể tham gia các khóa học nhạc tại nhà theo sở thích cá nhân.
Liên bang Nga
Theo Chuẩn Quốc gia về giáo dục phổ thông Liên bang Nga, cấu trúc của hạt nhân nội dung giáo dục phổ thông được chia thành 2 lĩnh vực: lĩnh vực khoa học xã hội- nhân văn bao gồm các môn học Tiếng Nga, Tiếng nước ngoài, Văn học, Nghệ thuật, Lịch sử, Địa lí, Xã hội; lĩnh vực khoa học tự nhiên- Toán học bao gồm các môn học Toán học, Tin học, Vật lí, Hóa học, Sinh học. Trong đó, Nghệ thuật gồm 2 môn là Âm nhạc và Mĩ thuật, với mỗi tuần HS Tiểu học được học 1 tiết Âm nhạc, 1 tiết Mĩ thuật.
Đan Mạch
Ở Đan Mạch, giáo dục Âm nhạc ở Tiểu học và THCS lựa chọn 4 mục tiêu là giúp HS biết ca hát, chơi nhạc cụ, hiểu biết về lí thuyết âm nhạc và vận động âm nhạc.
Phần Lan
Ở Phần Lan, giáo dục Âm nhạc ở Tiểu học được chia thành các loại trình độ khác nhau, ví dụ trình độ từ 1 đến 4 có các mục tiêu:
- Học sinh sử dụng giọng hát tự nhiên và năng lực của mình để ca hát, chơi nhạc cụ và vận động theo nhạc trong nhóm hoặc một mình;
- Nghe để nhận xét về âm nhạc; sáng tạo âm nhạc dựa trên những gợi ý;
- Hiểu biết về sự đa dạng của thế giới âm nhạc…
Trình độ từ 5 đến 9 có các mục tiêu:
- Duy trì và cải tiến các năng lực âm nhạc cá nhân;
- Hiểu biết về các thể loại và phong cách âm nhạc;
- Hiểu biết về các yếu tố của âm nhạc như giai điệu, tiết tấu, hòa âm, cường độ, giọng và cấu trúc tác phẩm;
- Sáng tạo âm nhạc.
Giáo dục Âm nhạc ở THCS có 2 lĩnh vực: lĩnh vực thứ nhất là giáo dục bắt buộc, gồm 2 chủ đề là Âm nhạc và tôi, Phức điệu của Phần Lan; lĩnh vực thứ hai là giáo dục đặc biệt, gồm 3 chủ đề là Mở rộng với Âm nhạc, Thông điệp và tác dụng của Âm nhạc, Dự án Âm nhạc.
Mỹ
Ở Mỹ, lịch sử giáo dục Âm nhạc được tính từ năm 1717, khi Đức cha Thomas Symmes thuyết phục nhà trường ở Boston, Massachusetts tổ chức dạy hát cho HS để hoàn thiện năng lực hát và đọc nhạc trong nhà thờ. Sau đó, việc giáo dục Âm nhạc lan rộng sang các trường học ở các bang khác. Ngày nay, mỗi bang có chương trình giáo dục Âm nhạc riêng, tuy nhiên, theo Chuẩn quốc gia về giáo dục âm nhạc của Mỹ, khi học Âm nhạc học sinh cần đạt được 9 yêu cầu sau:
- Hát, một mình và hát cùng người khác.
- Trình diễn nhạc cụ, một mình và cùng người khác.
- Soạn giai điệu ngẫu hứng, biến tấu và hòa âm.
- Sáng tác và soạn bản nhạc theo một số gợi ý.
- Đọc nhạc.
- Nghe, phân tích và miêu tả âm nhạc.
- Đánh giá về tác phẩm và trình diễn âm nhạc.
- Hiểu mối quan hệ giữa âm nhạc với các loại nghệ thuật khác.
Anh
Ở Anh, chương trình Âm nhạc quốc gia được chia theo 4 giai đoạn:
- Học sinh từ 5 đến 7 tuổi chủ yếu học để phát triển kĩ năng nghe nhạc;
- Học sinh từ 7 đến 11 tuổi rèn luyện kĩ năng hát và học chơi các nhạc cụ;
- Học sinh từ 11 đến 14 tuổi học về nhạc lí và cách đọc bản nhạc;
- Học sinh từ 14 đến 16 tuổi học về trình diễn âm nhạc và sáng tạo âm nhạc.
Mỗi giai đoạn có mục tiêu riêng, kèm theo đó là nội dung và phương pháp giáo dục phù hợp.
Tham khảo các khóa học nhạc tại nhà mới nhất của Intro Art
Hàn Quốc
Chương trình giáo dục Âm nhạc ở Hàn Quốc được thực hiện từ lớp 1 đến hết lớp 10 với số tiết giảm dần: từ lớp 1 đến lớp 6 học 3 tiết Âm nhạc một tuần, lớp 7 học 2 tiết một tuần, từ lớp 8 đến lớp 10 học 1 tiết một tuần. Chương trình được xây dựng dựa theo các loại năng lực của HS như: thực hành âm nhạc; hiểu biết âm nhạc; sáng tạo âm nhạc; trình diễn âm nhạc…
Nhật Bản
Tại Nhật Bản, âm nhạc là một phần không thể tách rời của bất cứ chương trình giáo dục nào. Mục tiêu là để nuôi dưỡng và củng cố niềm ham thích và sự tham gia của HS vào những hoạt động âm nhạc. Việc này giúp cho các em đạt được kết quả học tập tốt hơn và có những lối cư xử, thái độ và phẩm chất tốt hơn trong cuộc sống nói chung.
Những nghiên cứu ở Nhật Bản gần đây cho thấy giáo dục âm nhạc không chỉ đem lại sự phát triển nhân cách và những kỹ năng xã hội. Người ta thấy rằng giáo dục âm nhạc còn làm tăng cường năng lực của HS trong nhiều lĩnh vực khác nhau ví dụ như toán, khoa học, khả năng đọc và ngôn ngữ. Thực tế âm nhạc gắn liền với sự phát triển trí thông minh nói chung. Các nghiên cứu cũng mang lại những bằng chứng cho thấy rằng đơn thuần chỉ nghe nhạc từ lứa tuổi nhỏ có thể giúp cho trí não phát triển nhưng một chương trình giáo dục âm nhạc được soạn thảo dài hạn sẽ đem lại nhiều lợi ích hơn nữa. Có thể nói tóm lại giáo dục âm nhạc khiến trẻ em trở nên thông minh hơn và trở thành những nhân cách tốt hơn.
